ویروس اپشتین–بار (EBV) یکی از ویروسهای خانواده هرپس است که با نام علمی Human herpesvirus 4 (HHV-4) شناخته میشود. این ویروس بسیار شایع است و بیش از ۹۰٪ افراد در طول زندگی خود به آن مبتلا میشوند. انتقال EBV عمدتاً از طریق بزاق دهان صورت میگیرد و به همین دلیل به بیماریای که ایجاد میکند، اصطلاحاً «بیماری بوسه» هم گفته میشود. ویروس وارد بدن شده و عمدتاً سلولهای B سیستم ایمنی و سلولهای اپیتلیال دهان و گلو را آلوده میکند.
پس از ورود به بدن، ممکن است فرد هیچ علامتی نداشته باشد یا دچار بیماری مونونوکلئوز عفونی شود. علائم این بیماری شامل تب، گلودرد، تورم غدد لنفاوی، خستگی شدید، بیاشتهایی و بزرگی طحال است. در بیشتر موارد، بیماری خفیف بوده و طی چند هفته با استراحت و درمانهای حمایتی بهبود مییابد. داروی خاصی برای درمان EBV وجود ندارد و استفاده از داروهایی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن برای کاهش تب و درد رایج است.
ویروس EBV پس از عفونت اولیه وارد مرحله نهفتگی میشود، یعنی در بدن باقی میماند بدون اینکه علائم ایجاد کند. در شرایط خاص مثل ضعف سیستم ایمنی، ویروس میتواند مجدداً فعال شود و مشکلات جدیتری بهوجود آورد. EBV با برخی بیماریهای دیگر نیز مرتبط است، از جمله لنفوم بورکیت، لنفوم هوچکین، کارسینوم نازوفارنکس، و در برخی موارد نادر، سرطان معده. همچنین شواهدی وجود دارد که ارتباط بین EBV و بیماری اماس (Multiple Sclerosis) را نشان میدهد، اما این رابطه هنوز بهطور کامل اثبات نشده است.
تشخیص EBV معمولاً با آزمایش خون انجام میشود. این آزمایشها شامل بررسی آنتیبادیهای اختصاصی مانند IgM و IgG علیه ویروس و همچنین تست Monospot برای تشخیص مونونوکلئوز عفونی است. در آزمایش خون عمومی نیز ممکن است افزایش لنفوسیتهای غیرعادی دیده شود.
در نهایت باید دانست که EBV برای بیشتر افراد خطری ندارد و بدن با آن مقابله میکند، اما در برخی موارد خاص میتواند زمینهساز بیماریهای جدیتری شود، بهویژه در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند یا زمینه ژنتیکی خاصی دارند.
ویروس اپشتین–بار (Epstein–Barr Virus یا EBV) یک ویروس DNAدار از خانواده هرپسویروسها (Herpesviridae) است که انسان را آلوده میکند. این ویروس برای اولینبار در سال 1964 کشف شد و یکی از شایعترین ویروسهای انسانی است. بیش از ۹۰٪ بزرگسالان در سراسر جهان در طول زندگی خود به آن مبتلا شدهاند.
ساختار و ویژگیها:
EBV یک ویروس دارای DNA دو رشتهای (double-stranded DNA) است که در درون یک پوشش پروتئینی قرار دارد و توسط یک غشای چربی (envelope) احاطه شده است. ویروس ابتدا سلولهای اپیتلیال دهان، حلق و بینی را آلوده میکند و سپس به سلولهای B سیستم ایمنی نفوذ میکند.
نحوه عملکرد:
EBV پس از ورود به بدن، وارد سلولهای B میشود و در آنجا میتواند:
-
تکثیر فعال داشته باشد و باعث بروز علائم عفونت شود (مانند تب و گلودرد).
-
وارد فاز نهفتگی (latency) شود، یعنی بدون ایجاد علائم در بدن باقی بماند.
در فاز نهفتگی، ویروس در داخل سلولهای B پنهان میماند و میتواند در شرایط خاصی مانند ضعف سیستم ایمنی دوباره فعال شود.
نحوه انتقال:
ویروس از طریق بزاق دهان منتقل میشود، مثلاً با:
-
بوسیدن
-
استفاده مشترک از لیوان یا قاشق
-
سرفه و عطسه در فاصله نزدیک
در موارد نادر، از طریق خون یا پیوند عضو هم میتواند منتقل شود.
پاسخ ایمنی بدن:
پس از عفونت، سیستم ایمنی بدن با فعالسازی سلولهای T، به سلولهای آلوده به EBV حمله میکند. همین پاسخ ایمنی است که باعث ایجاد علائمی مثل تب، تورم گرههای لنفاوی، و خستگی در عفونت اولیه میشود. در عین حال، بخشی از ویروس در سلولهای B باقی میماند و به صورت نهفته زندگی میکند.
چرا ویروس EBV مهم و گاهی خطرناک محسوب میشود؟
با اینکه در بیشتر افراد عفونت EBV خفیف و بدون مشکل جدی است، اما به دلایل زیر، این ویروس توجه ویژهای از سوی پزشکان و دانشمندان جلب کرده:
1. ارتباط با بیماریهای جدی
EBV تنها یک ویروس ساده سرماخوردگیمانند نیست؛ میتونه در برخی شرایط خاص باعث ایجاد یا افزایش خطر بیماریهای زیر بشه:
🩸 الف) سرطانها
-
لنفوم بورکیت (Burkitt lymphoma): یک نوع سرطان خون/لنف که در کودکان آفریقایی رایجتره.
-
لنفوم هوچکین (Hodgkin lymphoma): یک سرطان سیستم لنفاوی.
-
کارسینوم نازوفارنکس (Nasopharyngeal carcinoma): نوعی سرطان ناحیه پشت بینی و گلو، که در کشورهای آسیای جنوب شرقی زیاد دیده میشه.
-
برخی موارد سرطان معده نیز با EBV در ارتباط هستند.
🧠 ب) اختلالات خودایمنی و عصبی
تحقیقات زیادی نشون دادن که بین عفونت EBV و افزایش خطر بیماری اماس (Multiple Sclerosis) ارتباط وجود داره. به نظر میرسه EBV ممکنه سیستم ایمنی رو طوری تغییر بده که به اشتباه به سلولهای عصبی حمله کنه.
2. مخفی شدن در بدن (نهفتگی مادامالعمر)
وقتی بدن شما یک بار به EBV آلوده شد، ویروس برای همیشه در بدن باقی میمونه. معمولاً در حالت نهفته (غیرفعال) است و مشکلی ایجاد نمیکنه، اما در بعضی شرایط مثل:
-
ضعف سیستم ایمنی (مثل HIV یا بعد از پیوند اعضا)
-
استرس شدید یا بیماریهای زمینهای
ممکنه ویروس دوباره فعال بشه و مشکلاتی ایجاد کنه.
3. عفونت اولیه شدید در نوجوانان و جوانان
در کودکان معمولاً عفونت EBV بدون علامته. اما در نوجوانان و بزرگسالان جوان ممکنه باعث مونونوکلئوز عفونی (تب، گلودرد، تورم غدد لنفاوی، خستگی شدید) بشه که ممکنه هفتهها یا حتی ماهها طول بکشه.
4. تشخیص سخت در موارد نهفته
در حالت نهفته، ویروس علائمی ایجاد نمیکنه اما ممکنه هنوز نقش داشته باشه در برخی بیماریهای مزمن. تشخیصش فقط از طریق آزمایشهای دقیق آنتیبادی یا PCR ممکنه.
نتیجهگیری:
ویروس EBV برای اغلب افراد بیخطره، اما به دلیل اینکه:
-
در بدن باقی میمونه
-
ممکنه با سرطانها و بیماریهای عصبی در ارتباط باشه
- در افراد با سیستم ایمنی ضعیف خطرناکتره
ویروس اپشتین–بار (EBV) پس از ورود به بدن از طریق بزاق، ابتدا سلولهای اپیتلیال دهان و گلو را آلوده میکند و سپس وارد سلولهای B سیستم ایمنی میشود. این سلولها، وظیفه تولید آنتیبادی را بر عهده دارند و در سراسر بدن پخش میشوند. زمانی که ویروس وارد سلول B میشود، یا به صورت فعال شروع به تکثیر میکند و باعث ایجاد علائم بیماری میشود، یا به صورت نهفته باقی میماند، بدون اینکه در آن لحظه نشانهای از خود بروز دهد.
در بسیاری از افراد، بهویژه در دوران کودکی، عفونت اولیه یا بدون علامت است یا علائم آن خفیف است. اما وقتی این عفونت در دوران نوجوانی یا جوانی رخ دهد، احتمال بیشتری وجود دارد که فرد دچار نوعی بیماری به نام مونونوکلئوز عفونی شود؛ بیماریای که با تب، گلودرد، تورم غدد لنفاوی و خستگی مفرط همراه است. در این حالت، پاسخ سیستم ایمنی به ویروس شدید است و سلولهای ایمنی بهخصوص لنفوسیتهای T علیه سلولهای آلوده به ویروس فعال میشوند. همین پاسخ ایمنی گسترده است که باعث بسیاری از علائم بیماری میشود.
پس از بهبود از فاز فعال بیماری، ویروس EBV کاملاً از بدن پاک نمیشود، بلکه وارد فاز نهفتگی میشود و در سلولهای B پنهان باقی میماند. این وضعیت میتواند تا پایان عمر ادامه یابد. سیستم ایمنی سالم معمولاً قادر است ویروس را در این فاز نهفته نگه دارد، اما اگر به دلایلی مثل ضعف ایمنی (مثلاً در بیماران HIV مثبت، دریافتکنندگان پیوند، یا مصرفکنندگان داروهای سرکوبگر ایمنی)، سیستم ایمنی ضعیف شود، ویروس میتواند دوباره فعال شود و منجر به بروز مشکلات جدیتری شود.
یکی از دلایل مهم بودن EBV این است که با برخی سرطانها و بیماریهای مزمن در ارتباط است. ویروس میتواند با تغییر عملکرد ژنهای سلولهای آلوده، باعث تکثیر بیرویه یا تغییرات سرطانی شود. برای مثال، در لنفوم بورکیت که بیشتر در کودکان آفریقایی دیده میشود، DNA ویروس EBV در سلولهای سرطانی وجود دارد. همچنین در لنفوم هوچکین و سرطان نازوفارنکس نیز حضور EBV به طور قوی دیده شده است. حتی در برخی از موارد سرطان معده هم نشانههایی از مشارکت این ویروس گزارش شده.
علاوه بر سرطان، در سالهای اخیر ارتباط بین EBV و برخی بیماریهای خودایمنی، از جمله اماس (multiple sclerosis) بیشتر مورد توجه قرار گرفته. مطالعات نشان دادهاند که تقریبا همه بیماران مبتلا به اماس قبلاً به EBV آلوده شدهاند، و احتمال میرود که ویروس با تغییر عملکرد سلولهای ایمنی و ایجاد پاسخهای غیرعادی، در ایجاد یا تسریع بیماری نقش داشته باشد.
تشخیص EBV از طریق آزمایشهای خونی صورت میگیرد. در عفونت اولیه، آنتیبادیهای خاصی مثل IgM علیه آنتیژن ویروسی (VCA) دیده میشود. در عفونت مزمن یا قبلی، IgG و آنتیبادی علیه آنتیژن هستهای (EBNA) نیز مثبت خواهد بود. در موارد خاص ممکن است از روشهای مولکولی مانند PCR برای شناسایی DNA ویروس استفاده شود.
درمان خاص ضدویروسی برای EBV وجود ندارد. درمان معمولاً حمایتی است، شامل استراحت، مصرف مایعات، داروهای کاهشدهنده تب و ضدالتهاب برای کنترل علائم. در موارد شدید یا در بیماران با ضعف ایمنی، ممکن است نیاز به مراقبت ویژه یا درمانهای اختصاصی باشد. با اینکه واکسن EBV هنوز در دسترس نیست، تحقیقات زیادی برای ساخت آن در جریان است، چون جلوگیری از عفونت اولیه میتواند احتمال ابتلا به بیماریهای مرتبط با EBV را کاهش دهد.
در نهایت، EBV ویروسی است که در اغلب موارد بیخطر باقی میماند، اما به دلیل پتانسیل بالا برای باقیماندن مادامالعمر در بدن و احتمال دخالت در ایجاد بیماریهای مزمن، خودایمنی یا سرطان، یکی از مهمترین ویروسهای انسانی از نظر پزشکی و تحقیقاتی محسوب میشود.
ویروس اپشتین–بار (EBV) بسته به سن فرد، وضعیت ایمنی بدن و مرحله عفونت، میتواند علائم بسیار متفاوتی ایجاد کند. در بسیاری از موارد، عفونت بدون علامت یا بسیار خفیف است، اما گاهی میتواند علائم شدیدی هم داشته باشد، بهویژه در نوجوانان و بزرگسالان جوان.
در ادامه، روند و علائمی که EBV ممکن است ایجاد کند را بهصورت پیوسته و کامل توضیح میدهم:
وقتی ویروس EBV برای اولینبار وارد بدن میشود، ممکن است تا چند هفته بدون هیچ علامتی در بدن بماند. در این دوره، ویروس به آرامی در حال آلودهکردن سلولهای سیستم ایمنی است. اگر فرد کودک باشد، معمولاً این عفونت اولیه بدون علامت یا با علائمی شبیه سرماخوردگی خفیف همراه است و ممکن است اصلاً متوجه بیماری نشود.
اما اگر این عفونت اولیه در سنین نوجوانی یا جوانی رخ دهد، احتمال زیادی وجود دارد که فرد دچار بیماریای به نام مونونوکلئوز عفونی (Infectious Mononucleosis) شود. این بیماری معمولاً ۴ تا ۶ هفته بعد از تماس با ویروس ظاهر میشود و علائم آن میتواند نسبتاً شدید باشد. شایعترین علائم مونونوکلئوز عبارتاند از:
-
تب: یکی از اولین نشانههاست، که میتواند چند روز تا چند هفته طول بکشد.
-
گلودرد شدید: بهخصوص با لوزههای متورم و پوشیده از ترشحات سفید یا خاکستری. گلودرد ممکن است به اشتباه با گلودرد باکتریایی مثل استرپتوکوک تشخیص داده شود.
-
تورم غدد لنفاوی: معمولاً در گردن و زیر فک، و گاهی در زیر بغل یا کشاله ران.
-
خستگی شدید و طولانیمدت: ممکن است هفتهها یا حتی ماهها ادامه داشته باشد. این یکی از علائم اصلی و آزاردهنده بیماری است.
-
بزرگی طحال: که میتواند خطر پارگی طحال را به همراه داشته باشد، به همین دلیل بیماران معمولاً از ورزش یا فعالیتهای سنگین منع میشوند.
-
بزرگی کبد یا حساسیت در ناحیه کبد، گاهی با زردی خفیف پوست و چشم
-
درد عضلات و بدندرد
-
سردرد
-
بیاشتهایی و حالت تهوع
در برخی بیماران ممکن است بثورات پوستی یا دانههایی شبیه به کهیر ظاهر شود، بهخصوص اگر اشتباهاً برای گلودرد ناشی از EBV داروی آنتیبیوتیکی مثل آموکسیسیلین تجویز شده باشد؛ در این صورت احتمال بروز دانههای پوستی بیشتر است، ولی نشانهی آلرژی به دارو نیست.
در موارد نادر، ویروس میتواند باعث عوارض شدیدتری شود، از جمله:
-
التهاب کبد (هپاتیت ویروسی)
-
کاهش پلاکتهای خون (ترومبوسیتوپنی)
-
التهاب عضله قلب (میوکاردیت)
-
التهاب مغز یا پردههای مغزی (انسفالیت یا مننژیت)
-
انسداد راه هوایی به دلیل تورم شدید لوزهها
در کودکان و برخی بزرگسالان با سیستم ایمنی ضعیف، EBV ممکن است بهصورت مزمن یا بهعنوان بخشی از اختلالات لنفوپرولیفراتیو ظاهر شود که در آن سلولهای ایمنی بهشکل کنترلنشدهای تکثیر میشوند.
بهطور کلی، نوع و شدت علائم EBV به سن، شرایط ایمنی، و مرحله عفونت بستگی دارد. در بیشتر موارد، بدن بدون نیاز به درمان خاصی با عفونت مقابله میکند و فرد بهبود مییابد، اما خستگی ممکن است برای مدت طولانیتری باقی بماند.
اگر خواستی، میتونم توضیح بدم که چطور میشه این علائم رو از علائم بیماریهای مشابه تشخیص داد، یا چطور میشه از این ویروس در مراحل مختلف مراقبت کرد.
آیا میتوان ویروس نهفته را مستقیماً شناسایی کرد؟
بله، در شرایط خاص، از آزمایش PCR برای تشخیص مستقیم DNA ویروس EBV در خون یا بافتها استفاده میشه. این روش حساستره و بیشتر در موارد زیر کاربرد داره:
-
بیماران با نقص ایمنی
-
بررسی لنفومها یا سرطانهایی که مشکوک به ارتباط با EBV هستن
-
پایش بیماران پیوندی برای فعال شدن مجدد ویروس
اگر بخوای بدونی که:
-
آیا قبلاً به EBV مبتلا شدی؟ ⇒ باید تست VCA-IgG و EBNA-IgG بدی.
-
آیا الان ویروس فعاله؟ ⇒ باید VCA-IgM و EA بررسی بشن.
-
آیا ویروس در بدن پنهانه و ممکنه فعال شه؟ ⇒ PCR در خون یا بافت میتونه کمک کنه، ولی برای همه لازم نیست.
جدول ساده و خلاصه برای تفسیر آزمایشهای آنتیبادی ویروس EBV
آزمایشها | معنی نتیجه | توضیح کوتاه | پیشنهاد پزشکانه |
---|---|---|---|
VCA-IgM مثبت، VCA-IgG مثبت، EBNA منفی | عفونت تازه و فعال | ویروس تازه وارد شده و بدن درگیر است | استراحت، کنترل علائم، پیگیری درمان |
VCA-IgM منفی، VCA-IgG مثبت، EBNA مثبت | عفونت قدیمی و ایمنی ساخته شده | قبلاً مبتلا شده و الان ویروس نهفته | معمولاً نیاز به درمان نیست، کنترل وضعیت |
همه آزمایشها منفی | تا حالا به EBV مبتلا نشده | بدن هنوز با ویروس برخورد نکرده | مراقبت و پیشگیری از ابتلا |
VCA-IgM مثبت، VCA-IgG مثبت، EBNA مثبت | مرحله بهبودی از عفونت تازه | فرد در حال بهبودی از عفونت است | پیگیری وضعیت، مراقبت برای جلوگیری از انتقال |
EA مثبت همراه با VCA-IgM مثبت یا منفی | عفونت فعال یا احتمالا مزمن | نشاندهنده مرحله فعال یا عود ویروس | در صورت علائم، پیگیری و درمان لازم |
کجا میتوان آزمایش EBV انجام داد؟
-
بیمارستانها و مراکز تشخیصی معتبر
-
اکثر بیمارستانهای بزرگ، مراکز تشخیص طبی و آزمایشگاههای تخصصی ویروسشناسی این آزمایشها رو انجام میدن.
-
در ایران، آزمایشگاههای تخصصی ویروسشناسی مثل آزمایشگاههای مراکز بهداشت دانشگاهی و آزمایشگاههای خصوصی معتبر گزینههای خوبی هستن.
-
-
آزمایشگاههای خصوصی
-
در شهرهای بزرگ معمولاً آزمایشگاههای خصوصی قابل اطمینانی وجود داره که این تستها رو میگیرن.
-
باید مطمئن بشی آزمایشگاه مورد نظر مجوز لازم رو داشته باشه و از روشهای استاندارد استفاده کنه.
-
-
آزمایشگاههای آنلاین با نمونهگیری در منزل
-
بعضی آزمایشگاهها سرویس نمونهگیری در منزل دارن و نمونه رو به آزمایشگاه میفرستن.
-
اگر چنین سرویسی تو منطقهت هست، راحتتر میتونی اقدام کنی.
-
💸 هزینه آزمایش EBV چقدر است؟
-
هزینهها بستگی به نوع آزمایش (VCA-IgM, VCA-IgG, EBNA, EA, PCR) و آزمایشگاهی که انتخاب میکنی داره.
-
به طور تقریبی در ایران:
-
آزمایشهای آنتیبادی ساده حدود ۲۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان میتونن هزینه داشته باشن.
-
آزمایش PCR ویروس EBV هزینه بیشتری داره و ممکنه بین ۷۰۰ هزار تا ۱ میلیون تومان یا بیشتر باشد.
-
-
قیمتها ممکنه بسته به شهر، آزمایشگاه و شرایط متغیر باشه.
📝 نکات مهم قبل از انجام آزمایش:
-
آمادگی خاصی نیاز نیست؛ معمولاً فقط گرفتن خون از ورید کافی است.
-
در صورت استفاده از داروهای خاص یا داشتن بیماری زمینهای حتما به آزمایشگاه یا پزشک اطلاع بده.
-
برای تشخیص دقیقتر، بهتر است آزمایشها را به صورت همزمان و کامل (VCA-IgM, VCA-IgG, EBNA و در صورت نیاز EA و PCR) انجام بدی.
-
اگر علائم بیماری داری یا پزشک توصیه کرده، سریعتر اقدام کن تا زودتر درمان شروع بشه.
-
همیشه جواب آزمایش رو همراه با پزشک یا متخصص بررسی کن، چون تفسیر صحیح اهمیت بالایی داره.
جمع بندی
ویروس اپشتین–بار (EBV) یک ویروس بسیار شایع است که بیش از ۹۰٪ مردم جهان به آن آلوده میشوند، معمولاً در کودکی یا نوجوانی. این ویروس در بزاق فرد آلوده وجود دارد و از طریق تماس نزدیک مثل بوسیدن، استفاده مشترک از وسایل شخصی، یا تماس با ترشحات منتقل میشود.
عفونت اولیه EBV ممکن است بدون علامت باشد یا باعث بیماری مونونوکلئوز عفونی شود که علائمش شامل تب، گلودرد، تورم غدد لنفاوی و خستگی شدید است. ویروس پس از عفونت اولیه به صورت نهفته در سلولهای بدن باقی میماند و ممکن است در شرایط ضعف ایمنی فعال شود.
شیوع EBV در ایران مشابه کشورهای در حال توسعه است؛ اکثر افراد در کودکی به ویروس آلوده میشوند و بیماری شدید کمتر دیده میشود. در کشورهای توسعهیافته، ابتلا در سنین بالاتر رخ میدهد و بیماری مونونوکلئوز شایعتر است.
تشخیص EBV از طریق آزمایش خون انجام میشود که وجود آنتیبادیهای مختلف ویروس (مثل VCA-IgM, VCA-IgG, EBNA و EA) را بررسی میکند:
-
VCA-IgM مثبت = عفونت تازه و فعال
-
VCA-IgG و EBNA مثبت = عفونت قبلی و ویروس نهفته
-
همه منفی = عدم سابقه ابتلا
در موارد خاص، آزمایش PCR برای شناسایی مستقیم DNA ویروس در خون یا بافتها استفاده میشود.
برای انجام آزمایش:
-
میتوان به بیمارستانها و آزمایشگاههای تخصصی مراجعه کرد.
-
هزینه آزمایشها در ایران معمولاً بین ۲۰۰ هزار تا ۱ میلیون تومان بسته به نوع تست است.
-
آمادگی خاصی لازم نیست، فقط خون گرفته میشود.
-
تفسیر نتایج باید توسط پزشک انجام شود.
پیشگیری
پیشگیری از ویروس اپشتین–بار (EBV) بیشتر حول جلوگیری از انتقال ویروس از طریق بزاق و تماس نزدیک با افراد آلوده است، چون واکسن خاصی برای EBV فعلاً وجود ندارد. در ادامه به صورت پیوسته توضیح میدهم چطور میتوان از ابتلا به این ویروس پیشگیری کرد:
EBV عمدتاً از طریق بزاق منتقل میشود، پس اولین و مهمترین روش پیشگیری، کاهش تماس مستقیم با بزاق افراد آلوده است. این یعنی باید از بوسیدن افرادی که علائم بیماری دارند یا اخیراً بیمار بودند خودداری کرد، مخصوصاً نوجوانان و جوانان که بیشتر در معرض مونونوکلئوز عفونی هستند. همچنین به اشتراک گذاشتن وسایل شخصی مانند مسواک، لیوان، قاشق و بطری آب باید محدود شود، چون بزاق میتواند روی این وسایل باقی بماند و باعث انتقال ویروس شود.
رعایت بهداشت فردی و شستشوی مرتب دستها هم کمککننده است، به خصوص بعد از تماس با سطوح یا اشیایی که ممکن است بزاق روی آنها باشد. در محیطهای عمومی، مثل مدارس یا خوابگاهها، آموزش به کودکان و نوجوانان درباره عدم استفاده مشترک از وسایل شخصی اهمیت زیادی دارد.
برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، مثل بیماران مبتلا به HIV یا کسانی که داروهای سرکوبکننده ایمنی مصرف میکنند، باید مراقبتهای ویژهتری صورت گیرد تا از فعال شدن مجدد ویروس جلوگیری شود. این افراد باید از تماس نزدیک با افراد بیمار پرهیز کنند و تحت نظر پزشک باشند.
در نهایت، چون EBV ویروس بسیار شایعی است و اکثر افراد در نهایت به آن آلوده میشوند، هدف اصلی پیشگیری بیشتر کاهش شدت و خطر انتقال در جمعیتهایی است که حساستر هستند، مثل نوجوانان و افراد با ضعف ایمنی.
وقتی کسی به ویروس EBV مبتلا شد و علائم مونونوکلئوز عفونی یا دیگر مشکلات ناشی از EBV رو داره، چه کارهایی باید انجام بده و چه نکاتی رو رعایت کنه تا زودتر بهتر بشه و ویروس کمتر منتقل بشه:
نکات مهم در دوران ابتلا به EBV:
-
استراحت کافی:
چون ویروس باعث خستگی شدید و ضعف بدن میشه، استراحت کامل و خواب کافی بسیار مهمه تا سیستم ایمنی بدن قوی بشه و ویروس رو کنترل کنه. -
آبرسانی مناسب:
نوشیدن مایعات فراوان (آب، دمنوشهای بدون کافئین) کمک میکنه بدن هیدراته بمونه و علائم بهتر کنترل بشن. -
اجتناب از ورزشهای سنگین:
تا زمانی که کاملاً بهبود نیافتی، از فعالیتهای شدید یا ورزشهای سنگین خودداری کن چون ممکنه طحال متورم شده باشه و خطر پارگی طحال وجود داره. -
مصرف داروهای تسکیندهنده:
برای کاهش تب و درد گلو، میتوان از داروهای ضد تب و درد مثل استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کرد، ولی داروهای آنتیبیوتیک در این بیماری اثری ندارند مگر عفونت ثانویه باکتریایی رخ بده. -
پرهیز از بوسیدن و به اشتراک گذاشتن وسایل شخصی:
چون ویروس از طریق بزاق منتقل میشود، باید از بوسیدن دیگران و استفاده مشترک از لیوان، مسواک و قاشق خودداری شود تا ویروس منتقل نشود. -
مراجعه به پزشک در صورت علائم شدید:
اگر علائمی مثل تنگی نفس، درد شدید شکم، خونریزی یا زردی دیده شد، حتماً باید به پزشک مراجعه شود چون ممکن است عوارض جدی مثل بزرگ شدن طحال یا مشکلات کبدی ایجاد شده باشد. -
پیگیری وضعیت ایمنی بدن:
اگر سیستم ایمنی ضعیف باشد، احتمال فعال شدن مجدد ویروس یا عفونتهای دیگر بیشتر است و باید تحت نظر پزشک بود.
در دوران بیماری EBV، مراقبتهای حمایتی، استراحت، رعایت بهداشت و جلوگیری از انتقال ویروس به دیگران مهمترین اقدامات هستند. درمان خاص ضد ویروسی وجود ندارد و بیشتر علائم با مراقبتهای عمومی کنترل میشوند. برای اطلاعات بیشتر با همکاران ما در شرکت ماناتک در تماس باشید.