فهرست مطالب
ویروس های سرطان زا
ویروسهایی که ممکن است باعث ایجاد سرطان در انسان شوند، به عنوان “ویروسهای سرطانزا” یا “ویروسهای زمینهای” شناخته میشوند. این ویروسها در بدن انسان، می توانند در سلولهای سالم تغییرات ایجاد کرده و در نتیجه باعث ایجاد سرطان میشوند. مهم ترین این ویروسها عبارتند از:
-
ویروس هپاتیت B و C (HBV و HCV):
این ویروسها ممکن است به تسهیل ایجاد سرطان کبد منجر شوند. افراد مبتلا به هپاتیت B یا C در معرض خطر بالایی از ابتلا به سرطان کبد قرار دارند. ویروس هپاتیت B (HBV) و هپاتیت C (HCV) دو ویروس مختلف هستند، اما هر دوی آنها میتوانند به سرطان کبد (سرطان کبد سلولی) منجر شوند. این ویروسها تاثیرات خود را در زمان طولانیتر نشان میدهند و ممکن است سالها یا حتی دههها بعد از ابتلا به هپاتیت به سرطان کبد منجر شوند. بیماری های ایجاد شونده شامل:
- التهاب کبد: ابتدا، این ویروس ها باعث التهاب کبد میشود که ممکن است در زمان طولانیتر به تشکیل سیروز (تغییرات ناشی از آسیب به کبد) منجر شود.
- سیروز: سیروز یک مرحله پیشسرطانی است که در آن بافت کبد آسیب میبیند و به سلولهای نابسامان تبدیل میشود.
- سرطان کبد (هپاتوسلولار کارسینوما): در نهایت، در برخی از افراد مبتلا به سیروز، تغییرات ناشی از آسیب به کبد به سرطان کبد منجر میشود. این نوع سرطان به عنوان هپاتوسلولار کارسینوما شناخته میشود.
عوارض:
- تحریک سلولهای کبد: این ویروسها ممکن است به تحریک سلولهای کبد منجر شود، که در نتیجه به از دست رفتن عملکرد کبد و نقصان در ترشح آنزیمها و سایر مواد مختلف در بدن منجر میشود.
- آسیب به DNA: این ویروسها میتوانند به DNA سلولها آسیب برسانند و تغییراتی در ساختار ژنتیکی سلولها ایجاد کنند که ممکن است به سرطان منجر شود.
- تشکیل تومور: در نهایت، این تغییرات در DNA و ساختار سلولها میتواند به تشکیل تومور یا سرطان کبد منجر شود.
به دلیل اینکه هپاتیت B و C در بسیاری از موارد بیعلامت پیش میروند، انجام تستهای هپاتیت و در صورت لزوم درمان زودهنگام میتواند از ابتلا به این بیماریها و در نتیجه از ابتلا به سرطان کبد جلوگیری کند. همچنین، واکسیناسیون در برابر هپاتیت B نیز به عنوان روشی اثباتشده برای پیشگیری از انتقال این ویروس میباشد.
-
ویروس پاپیلوما (HPV):
برخی از انواع HPV باعث ایجاد سرطان گردن رحم، سرطان گلو و سایر انواع سرطانهای زنان و مردان میشوند. ویروس پاپیلوما انسانی (HPV) یک ویروس عفونی است که معمولاً به وسیله روابط جنسی منتقل میشود. این ویروس میتواند باعث ایجاد سرطان در برخی از مواقع شود، به ویژه در مناطق مختلف از جمله گلو، دهان، رحم، و ناحیه مقعدی و تناسلی. در متن زیر چگونگی این فرآیند و عوارض آن توضیح داده شده است:
فرآیند:
- عفونت HPV: ابتدا، اگر یک فرد با ویروس HPV عفونت کند، ویروس وارد سلولهای پوستی یا مخاطی در ناحیه مورد نظر میشود.
- انتقال به سلولهای سطحی: HPV به سلولهای سطحی مخاط یا پوستی نفوذ میکند و شروع به تکثیر خود درون این سلولها میکند.
- تغییرات در ساختار سلولی: در برخی از مواقع، HPV میتواند تغییراتی در ساختار ژنتیکی سلول ایجاد کند. این تغییرات که تغییرات پیشسرطانی نامیده می شوند، به مرور زمان به سرطان میانجامند.
- سرطان: در صورتی که این تغییرات در ساختار سلولی رخ دهند و سلولها به طور نامنظم شروع به رشد کنند، سرطان شکل میگیرد. در مواردی، این سرطان ممکن است به سرطان گردن رحم (سرطان سرویکس)، سرطان گلو و نواحی تناسلی (مانند سرطان واژن و پنیس)، یا سرطان مقعد (آنال) منجر شود.
عوارض:
- پاپیلومای پسسرطانی: این یک مرحله پیشسرطانی است که ممکن است بدون علامت اتفاق بیفتد. این تغییرات در سلولها نشاندهنده وجود انحرافات ژنتیکی است که ممکن است در آینده به سرطان تبدیل شوند.
- عفونتهای مکرر: افراد ممکن است به دلیل عفونتهای HPV مکرر درگیر شوند، که میتواند به مرور زمان به تشکیل زمینه پیشسرطانی و سپس به سرطان منجر شود.
- سرطان: در صورتی که تغییرات پیشسرطانی به سرطان تبدیل شوند، علائمی مانند خونریزی غیرطبیعی، درد، یا تغییرات در ساختار طبیعی ناحیه مورد نظر (مانند ضخامت یا ترشحات غیرعادی) ظاهر میشود.
برای پیشگیری از انتقال HPV و پیشگیری از ابتلا به سرطانهای مرتبط با آن، واکسیناسیون در مقابل HPV برای جلوگیری از عفونت با این ویروس توصیه میشود. همچنین، انجام آزمایشهای اسکرینینگ منظم برای ارزیابی سلامتی از اهمیت ویژهای برخوردار است.
-
ویروس اپشتین بار (EBV):
این ویروس با انواعی از لوکمی و لنفومها (نوعی از سرطانهای خون) در ارتباط است. ویروس اپشتین-بار (EBV) یک ویروس هرپس است که بیشتر افراد در طی دوران کودکی به آن عفونت مبتلا می شوند و در اکثر موارد بدون علائم خاص عفونت گذرا میشود. اما، در برخی از موارد، این ویروس میتواند باعث ایجاد بیماریهای جدی شود، از جمله برخی از انواع سرطان. در اینجا نحوه عملکرد ویروس اپشتین-بار در ایجاد سرطان و ارتباط آن با برخی از نوعهای سرطان توضیح داده شده است:
فرآیند ایجاد سرطان توسط ویروس اپشتین-بار:
- عفونت اولیه: ویروس اپشتین-بار ابتدا به سلولهای لوزه ، غدد بینی و حلق وارد میشود و عفونت اولیه ایجاد میکند.
- مخفی ماندن ویروس: بعد از عفونت اولیه، ویروس ممکن است در سلولهایی به نام لمفوسیتهای B مخفی مانده و به عنوان حامل ویروس در بدن باقی بماند.
- التهاب مزمن: اگر سیستم ایمنی به درستی به ویروس پاسخ ندهد، ممکن است التهاب مزمن در بافت های مختلف بدن به وجود آید.
- پیوند با سرطان: در برخی از موارد، ویروس اپشتین-بار میتواند تغییراتی در ساختار ژنتیکی سلولها ایجاد کند. این تغییرات میتوانند به تحول نوعی سرطان، به ویژه لنفوم نوع هوچکین (نوعی لنفوم سلول بزرگ) و برخی از انواع سرطانهای ناشی از لنفوسیتهای B (مانند لنفوم بورکیت) منجر شوند.
ارتباط با انواع سرطان:
- لنفوم نوع هوچکین (Hodgkin Lymphoma): این یک نوع از سرطان لنفوم است که در اثر اختلال در سلولهای بزرگ (رید-استرنبرگ) ایجاد میشود و اغلب به عنوان یک نوع سرطان مرتبط با ویروس EBV شناخته میشود.
- لنفوم بورکیت (Burkitt Lymphoma): این نوع سرطان لنفوم نیز به طور قوی با ویروس EBV در ارتباط است و در اثر اختلال در لنفوسیتهای B ایجاد میشود.
- کارسینوم نازوفانکس ناشی از ویروس اپشتین-بار (Nasopharyngeal Carcinoma): این یک نوع سرطان است که به طور جدی با ویروس EBV در ارتباط است و بیشتر در بخشهای آسیایی و آفریقایی جهان رخ میدهد.
ویروس اپشتین-بار یکی از ویروسهایی است که میتواند در صورت اختلالات در سیستم ایمنی، به ایجاد سرطانهای لنفوم منجر شود. در اکثر موارد، واکسیناسیون و نظم در مراقبت از سلامتی میتواند در پیشگیری از این امر کمک کند.
بیشتر بخوانید:ژن KRAS و سرطان های دخیل+ تاریخچه و معرفی/ساختار و عملکرد ژن KRAS
کلام آخر:
در این مقاله، شما را با چند ویروس مهم و سرطان زا آشنا کردیم، برای دریافت مطالب بیشتر مقاله 2 را مطالعه فرموده و جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد کیت های تشخیصی و خرید انواع دستگاه های ترمال سایکلر PCR با کارشناسان ما در ماناتک تماس حاصل فرمایید.