آمارهای سازمان جهانی بهداشت نشان میدهد که در جهان از هر ۸ نفر یک نفر با یک اختلال روانی زندگی می‌کنند و شایع‌ترین اختلالات روانی نیز اضطراب و افسردگی هستند که شناخت عوامل ابتلا به آنها، میتواند به پیشگیری از این اختلالات کمک کند.
اختلال اضطراب یک وضعیت روانی است که با تجربه نگرانی مستمر و شدید و استرس و ترس زیاد در مواجهه با شرایط و موقعیت های خاص همراه است. این اختلال میتواند اثرات منفی جدی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد.
انواع مختلفی از اختلالات اضطراب وجود دارند که هر کدام دارای علائم، علل و درمانهای خاص خود هستند. برخی از این انواع عبارتند از:
• اختلال پانیک: حملات ناگهانی و شدید از ترس و وحشت که با علائم جسمانی مانند تپش قلب، تنگی نفس، لرز، تعریق و سرگیجه همراه است.
• هراسهای ویژه: ترس بیش از حد از شیء یا موقعیت خاص مانند حیوانات، مکانهای بسته، خون یا پرواز.
• اختلال اضطراب اجتماعی: ترس شدید از قضاوت دیگران در موقعیت های اجتماعی
• اختلال اضطراب فراگیر: نگرانی شدید و غیرقابل کنترل در مورد چندین مسئله زندگی روزمره.
• اختلال وسواس فکری-عملی: تکرار افکار غیرمنطقی که شما را به سمت انجام رفتارهای خاص و تکراری سوق میدهد.
افزایش شیوع اضطراب و افسردگی در کرونا
در سال 2020، تعداد افرادی که با اختلالات اضطرابی و افسردگی زندگی می‌کردند به دلیل همه گیری کرونا به طور قابل توجهی افزایش یافت. برآوردهای اولیه نشان میدهد که تنها در یک سال در جهان، اختلالات اضطرابی و افسردگی به ترتیب 26 درصد و 28 درصد افزایش یافت.
افسردگی چیست؟
افسردگی یک بیماری روانی است که با احساس غم و اندوه مداوم و کاهش علاقه به فعالیتهای روزمره همراه است. افسردگی میتواند بر روی تفکر، احساس، خواب، اشتها، رفتار و سلامت فرد تأثیر منفی بگذارد. افسردگی ممکن است به دلایل مختلفی از جمله عوامل ژنتیکی، بیوشیمیایی، روانی، محیطی و شخصیتی ایجاد شود.
افسردگی چندین نوع دارد که هر کدام دارای علائم و شدت مخصوص خود هستند. برخی از انواع رایج افسردگی عبارتند از:
• افسردگی بالینی: یک نوع شدید از افسردگی است که باعث مشکلات جدی در کارکرد روزانه فرد میشود. علائم آن شامل ناراحتی، بدبینی، خستگی، خودکشیطلبی، تغییرات خواب و اشتها و عدم لذت از زندگی هستند.
• افسردگی مزمن: یک نوع خفیف تا متوسط از افسردگی است که حداقل دو سال طول میکشد. علائم آن شامل نارضایتی، کمروحی، ناامیدی، تحرک پذیری و کاهش تمرکز هستند.
• اختلال دو قطبی: یک نوع اختلال خلق است که با تغییرات شدید در خلق و خو فرد همراه است. فرد در دورههای مختلف به صورت ناگهان به حالات افسرده (غم و ناراحت) یا منفور (شاد و پُرانرژی) مبتلا میشود.
بیشتر بخوانید:راه‌اندازی سامانه تشخیص ناهنجاری‌های ژنتیکی
• اختلال عاطفی فصل: ین نوع افسرده شده است که با تغييرات فصلى در نور روز همراه است. فرد در فصول سرده (پایيز و زمستان) دچار علايمى مانند خستگى، بى حالى، خواب آلودگى و كمبود تحرك مى شود.
درمان افسردگی و اضطراب چیست؟
اضطراب و افسردگی دو اختلال روانی هستند که ممکن است همزمان یا جداگانه در فرد بروز کنند. این دو اختلال باعث میشوند که فرد احساس نگرانی، ترس، غم، اندوه و بیعلاقگی به زندگی کند. برای درمان اضطراب و افسردگی، روشهای مختلفی وجود دارد که بسته به نوع و شدت اختلال، میتوان از آنها استفاده کرد. برخی از روشهای درمان اضطراب و افسردگی عبارتند از:
• درمان دارویی: در این روش، فرد با مصرف داروهای خاصی میتواند علائم اضطراب و افسردگی را کاهش دهد. برای مثال، داروهای ضدافسردگی بازجذب سروتونین (SSRI) میتوانند سطح سروتونین را در مغز افزایش دهند و بهبود خلق و خو را تسهیل کنند. همچنین، داروهای ضداضطراب مانند بنزودیازپینها میتوانند باعث آرامش عصبی شده و ترس و استرس را کاهش دهند. البته، مصرف دارو باید تحت نظارت پزشک باشد و خطرات قطع ناگهانی آن را در نظر گرفت.
• درمان رواندرمانی: در این روش، فرد با گفتگو با یک روانشناس یا روانپزشک میتواند علل و عوامل اضطراب و افسردگی را شناسایی کند و راهکارهای مناسب برای مقابله با آنها را یاد بگیرد. برای مثال، درمان شناختی-رفتاری (CBT) یک نوع رایج از رواندرمانی است که به فرد کمک میکند تا الگوهای فکری و رفتاری نامطلوب خود را تغییر دهد و جایگزین آنها الگوهای سالمتر و منطقیتر قرار دهد.
• تغییر سبک زندگی: در این روش، فرد با تغییرات سادهای در زنده خود میتواند به بهبود حال خود کمک کند. بعضی از این تغییرات عبارتند از:
• ورزش منظم: ورزش باعث تولید هورمونهای شادابکننده مثل اندورفین میشود و به فعال شدن بخشهای مثبت خلق و خو در مغز کمک میکند. همچنین، ورزش باعث بهبود سلامت جسمانی، تقویت اعتماد به نفس و کاهش استرس میشود.
• مدیتیشن: مدیتیشن یا تمرکز ذهنی یک روش آرامسازی است که باعث کاهش فشار خون، ضربان قلب و تنفس میشود و به فرد کمک میکند تا با حالات اضطراب و افسردگی بهتر کنترل کند. مدیتیشن باعث افزایش آگاهی از خود، احساسات و افکار میشود و به فرد کمک میکند تا به صورت خودمختار و بدون قضاوت به آنها پاسخ دهد.
